Most

Geert Mak je 2006. proveo nekoliko sedmica među uličnim prodavačima na istanbulskom mostu Galata: čajdžijom, prodavačem knjiga, prodavačem uložaka za cipele i momcima koji nude ilegalne cigarete. Većina ih je veoma siromašna, žive od dana do dana, od sata do sata. Svi imaju svoje brige, svoje tuge, svoje načine preživljavanja, svoje snove, svoju priču.

“Od kišobrandžije niko ne može izvući poštenu informaciju.” Bila bi to izvrsna početna rečenica nekog romana, ali kišobrandžija o kome je riječ nikada neće dozvoliti da postane literarni lik. Priča se da je bogat i da je na mostu zato što ne želi biti kod kuće, kod žene. Ali, na mostu kruži toliko priča… Most na kojem ovi svaštari pokušavaju da ostvare skromne prihode je pravi grad u gradu. Kao i drugdje, i tu postoje hijerarhija, solidarnost i zavist, zna se šta su strah, tuga i radost. Geert Mak se dan za danom kreće u njihovom društvu i sluša šta imaju reći o slobodi izražavanja mišljenja, o islamu i Zapadu, o maramama i emancipaciji žena i o časti i osveti u njeno ime. Sve ove priče zajedno daju sliku jedne kompleksne zajednice, grada Istanbula, miksa u kome živi deset miliona ljudi: islamista, Armenaca, Jevreja, Grka, zapadnjaka, liberalnih gradskih ljudi i ljudi koji su napustili zabačena sela da u gradu potraže sreću, velikih bogataša, djevojaka s pirsinzima na pupku u minićima što izazivaju vrtoglavicu i od glave do pete zamotanih ljepotica.

Priču o uličnim prodavačima Geert Mak povezuje s historijom mosta, a time i s historijom Istanbula. Taj grad je nekad bio srce moćnog imperija, ali se tradicionalno, multietničko, multireligiozno Osmansko carstvo, i Istanbul s njim, u dvadesetom vijeku pretvorilo u modernu, sekularnu državu. Sad je to, po autorovim riječima, grad koji je “najvećim dijelom odsječen od svoje vlastite historije”. Most povezuje sadašnjost i prošlost pripovijedajući tu historiju.