Jezik vizantijske književnosti

Srednjovekovni grčki jezik je upravo onaj jezik sa kog se na srpski po prvi put uopšte prevodilo. Danas je to jezik koji se u našoj sredini gotovo ne poznaje i otuda su jako retki prevodi vizantijskih autora i dela na srpski, naročito onih svetovnih. Mnogi su razlozi za to, a jedan od njih svakako leži u složenim, hibridnim karakteristikama njegove sintakse i morfologije, kao i u teškim semantičkim preprekama.

Britanski vizantinolog Robert Brauning je jedan od prvih naučnika koji su pokušali da na osnovu sačuvanih izvora koji spadaju u raznorazne književne žanrove sistematizuju osobenosti grčkog jezika u čitavom vizantijskom periodu i da vizantijske jezičke idiome približe široj stručnoj javnosti. Studija „Jezik vizantijske književnosti“ daje hronološki pregled brojnih novonastalih jezičkih fenomena, razlika u odnosu na klasični ili helenistički grčki i sl., koji su karakteristični za srednjovekovni grčki, ili shodno Brauningovoj periodizaciji, za ranovizantijski grčki (V do VII veka), za grčki „mračnog doba“ (kraj VII do ranog IX veka), doba makedonske renesanse (kasni IX do ranog XI veka), doba Komnina (XI i XII vek) i grčki pozne Vizantije (XIII do XV veka). Otuda je ova studija koristan, a i sasvim pouzdan putokaz kroz filološke lavirinte jezika koji, pored kineskog, ima najdužu neprekinutu tradiciju pisanja. Ovoj studiji je u našem izdanju dodat i kratak članak „Grčka diglosija juče i danas“ koji rasvetljava fenomen novogrčke diglosije, čiji su koreni u vizantijskom nasleđu.