Rizik i poricanje : antropološko proučavanje kovida-19 u Srbiji : 2020-2022.

Osnovno svojstvo odnosa prema kovidu-19 – svuda, pa i kod nas – bio je strah. Strah od nepoznatog, odnosno ona vrsta nelagode i zazora koja nas tera nekad na panično, ishitreno reagovanje, preuveličavanje opasnosti, ili pak izaziva indiferentnost prema opasnosti, njeno negiranje i zanemarivanje predostrožnosti.

I pored postojanja odgovarajućih normativnih okvira, odgovarajuće društvene ustanove propuštaju da deluju u skladu sa njima, ili kasne sa tim delovanjem toliko da ono postaje besmisleno za građane i građanke, koji su mahom bili ostavljeni da sami, kao pojedinci, odlučuju o tome hoće li se i na koji način baviti rizikom od kovida-19.

Poricanje rizika od kovida može da se shvati, u tom smislu, kao poricanje racionalizma, odnosno onih prosvetnih i naučnih tekovina prosvetiteljstva i humanizma koje su oblikovale zapadna društva sve do pred kraj dvadesetog veka, praktično. Ono nije rukovođeno nekom idejno jedinstvenom misaonom paradigmom, pošto su ideje o tome inspirisane različitim vrednosim stanovištima, uključujući tu religijska i politička, a koja mogu biti međusobno oprečna (ateizam i religijski fundamentalizam, anarhizam i liberalizam itd.).

Svemu tome u osnovi je ideja vrednosne razgradnje, odnosno preispitivanja dominantnih društvenih diskursa. Takva preispitivanja neophodna su da bi društvo moglo da se razvija, naravno, ali onda kada su svrha sama sebi, ili kada su u funkciji negiranja naučno ustanovljenih činjenica, postaju sestre teorijama zavere i ne doprinose ničemu drugom do međusobnom utvrđivanju u ubeđenju onih koji ih zastupaju da su samo oni u stanju da spoznaju istinu čovekovog društvenog postojanja, sveta prirode i sila koje upravljaju univerzumom.