Fenomenologija duha

Fenomenologija duha jedno je od najvećih filozofskih dela, čiji se neposredni uticaj može pratiti do današnjih dana. Sa stanovišta fenomenologije duha opštom samosvešću najzad je dosegnut stepen uma gde su „vlastite misli” shvaćene ujedno i kao određenja „suštine stvari”, čime je omogućeno napuštanje čiste unutrašnjosti i prelaz na konkretni subjektivni duh, predmet psihologije, koja se bavi teorijskim duhom, praktičnim duhom i najzad onim što Hegel naziva slobodnim duhom, čime je označena moć subjektivnog duha da se objektivira i dokuči ono što je apsolutno. U ovom kontekstu možemo shvatiti čuvenu Hegelovu rečenicu, da je ono što je stvarno – umno.

Sistematsku formu u kojoj je izložen njegov sistem Hegel nije smatrao nečim spoljašnjim, već je tvrdio da njegovo učenje ne bi ni bilo apsolutni idealizam da nije izloženo u formi u kojoj je izloženo, pošto apsolutnost nije samo karakteristika onoga o čemu je u učenju reč već i izraz činjenice da je to o čemu je reč izloženo u formi završenog filozofskog sistema. „Ono što je istinito je celovito“ (das Wahre ist das Ganze) stoji već u Fenomenologiji duha, a celina o kojoj je reč jeste sam filozofski sistem.

Georg Vilhelm Fridrih Hegel (27. august 1770 – 14. novembar 1831), bio je nemački filozof. Rođen je u Štutgartu, a studirao je teologiju i filozofiju. Bio je profesor na univerzitetu u Jeni, direktor gimnazije u Nirnbergu i profesor na univerzitetu u Berlinu. Imao je enciklopedijsko znanje i veliki uticaj na duhovni život nemačke i deset godina nakon smrti. On je izgradio jedan od najvećih filozofskih sistema. Hegelovi naslednici se dele na desničarske Hegelijance (koji poštuju ortodoksna Hegelova učenja), i liberalnije ljevičarske Mlade Hegelijance od kojih su najpoznatiji Karl Marx i Friedrich Engels.

Hegel pripada apsolutnom idealizmu, jer je za njega celokupna stvarnost jedna, jedinstvena, apsolutna ideja. Ona predstavlja jedinstvo subjekta i objekta i ona se neprekidno razvija, kreće unutar sebe. To kretanje ima svoje faze a pokretačka snaga apsolutne ideje je dijalektika. Hegel je otkrio tri zakona dijalektike:

Zakon jedinstva i borbe suprotnosti

Zakon prelaska kvantiteta u kvalitet (i obrnuto)

Zakon negacija negacije

Hegel je izgradio jedan od najvećih filozofskih sistema. Prema Hegelu, apsolutna ideja u svom samorazvoju prolazi kroz tri osnovne faze. U početku je čista misao i time se bavi logika. Ona tada još ništa ne zna o sebi. U drugoj fazi apsolutna ideja se počinje ispitivati kroz prirodu i time se bavi filozofija prirode- tada je apsolutna ideja objekat svog istraživanja. Nakon te faze ona dolazi u treću fazu duha, kada sve spoznaje o sebi, i time se bavi filozofija duha.

Umire od kolere 14. novembra 1831. u Berlinu.