Kritička teorija Aksela Honeta: Ka prevazilaženju metafizike

Monografija Marjana Ivkovića Kritička teorija Aksela Honeta: ka prevazilaženju metafizike predstavlja obuhvatnu rekonstrukciju teorijske perspektive jednog od vodećih autora tzv. „treće generacije“ kritičke teorije društva – nemačkog filozofa i sociologa Aksela Honeta – koja poseduje specifičan sistematski cilj: da se ispita plodnost Honetove perspektive kao osnove za formulisanje postmetafizičke kritike dominacije. Osim što predstavlja jedno od i dalje retkih sistematičnih dela o teorijskoj perspektivi Aksela Honeta, studija Marjana Ivkovića daje doprinos savremenim debatama o adekvatnim epistemološkim osnovama društvene teorije, kao i o odnosu teorijskog objašnjenja društvene stvarnosti i normativno-teorijskih iskaza, tj. društvene kritike. Počev sa poznatim „jezičkim zaokretom“ Jirgena Habermasa, kritička teorija društva se, po Ivkoviću, suočava sa jednim suštinskim izazovom, izazovom artikulisanja teorijske kritike društvene dominacije koja bi istovremeno bila supstantivna, tj. ponudila uzročna objašnjenja formi dominacije utemeljena u društvenoj teoriji, i „postmetafizička“, što podrazumeva da se društvena kritika ne temelji na esencijalističkim iskazima o društvenoj stvarnosti (o njenoj strukturi, osnovnim elementima, telosu kroz istoriju, itd) koji pretenduju na transkontekstualno važenje. Centralni Ivkovićev argument u ovoj studiji je teza o većem potencijalu ranih Honetovih radova (prevashodno Kritike moći [Kritik der Macht]) da odgovore na izazov razrešenja pomenute protivrečnosti artikulisanjem jedne empirijski senzitivne kauzalne kritike društvene dominacije koja ostaje na nivou post-metafizičke plauzibilnosti Habermasovog stanovišta.

Marjan Ivković (1985) je završio osnovne i master studije sociologije na Filozofskom fakultetu u Beogradu, a u februaru 2014. odbranio je doktorski rad iz sociologije na Univerzitetu Kembridž, Ujedinjeno Kraljevstvo. Autor je monografije Kritička teorija Aksela Honeta: ka prevazilaženju metafizike (2017), kao i više naučnih radova u međunarodnim i domaćim naučnim časopisima. Učestvovao je na međunarodnim naučnim projektima, konferencijama i seminarima.

Marjan Ivković se u svom radu fokusira na probleme savremene sociološke teorije i socijalne filozofije. Primarna oblast njegovog interesovanja je kritička teorija društva, u smislu interdisciplinarnog pristupa koji sintetizuje socijalno- i političko-filozofsku refleksiju i empirijsko istraživanje društvene stvarnosti. U središtu Marjanovog rada je analiza potencijala različitih varijanti današnje kritičke teorije društva za konceptualizovanje i dijagnozu složenih formi društvene dominacije u epohi neoliberalne revolucije.