Antigona

Sofokle je napisao ovu tragediju 442. ili 441. godine pre nove ere. U njoj se Antigona suprotstavlja Kreontu, odlučivši da prenebregne njegovu zabranu da sahrani brata Polinika, koji je udario na rodnu Tebu. Žena ustaje protiv muškarca, i protiv vladara. Usuđuje se, u ime večnih, božanskih zakona, da prekrši ljudske zakone sile i vlasti, zbog čega biva kažnjena. Ali još surovije će biti kažnjen njen sudija, čime se zatvara krug hibrisa, čovekovog prekoračenja određenih granica i njegovog zalaženja u božje atare, nakon čega sledi neminovna kazna.

Mit koji je Sofokle (496-406 pre n.e) dramatizovao u “Antigoni” pripada krugu tebanskih legendi. Izdavanjem zapovesti da Polinik, Antigonin brat, ostane nesahranjen, Kreont, novi vladar Tebe, sledi atinski zakon koji ne dozvoljava pokop neprijatelja države. Porodica preminulog ima, međutim, obavezu prema njemu: mrtvi moraju da budu sahranjeni, makar simbolično, kako to Antigona i čini, pokrivanjem tela tankim slojem zemlje. Izvršavajući obavezu prema bogovima kojima pripada duša poginulog, ona krši Kreontovu zapovest. Tu počinje “Antigona”.

Grčka tragedija doživljava procvat u petom veku pre nove ere -tad stvaraju Eshil, Sofokle i Euripid – a nastala je, po svemu sudeći, vek ranije, i to, po tumačenju i svedočenju Aristotela -iz ditiramba, horskih pesama u slavu boga Dionisa, razvojem pratećih „improvizacija”, odnosno pripovednih i dijaloških delova i odbacivanjem šaljivih govora.