Izmišljanje ufologije

Talas (postmoderne, postracionalističke, postpozitivističke) kritike, nastao kako u okvirima same nauke, tako i u područjima izvan ili na marginama naučne zajednice, a podstaknut činiocima koji su tradicionalno smešteni u izvannaučnom prostoru, pokrenuo je opšti trend preispitivanja, “krize” ili savremene “borbe oko metoda”. Takva klima otvorila je i prostor za pokušaje da se maglovite granice povučene prema nestabilnim kriterijumima demarkacije nauke i metafizike, nenauke ili pseudonauke instrumentalizuju dodatnim pomeranjem u korist onih sistema mišljenja/verovanja/znanja koji pokušavaju da se nametnu kao nov legitiman naučni diskurs. Jedan primer sistema mišljenja, vida verovanja, religije ili (pseudo)nauke koji može parazitirati na odsustvu konsenzusa u pogledu (ne)opravdanosti i (ne)postojanja čvrstih kriterijuma demarkacije nauke od ostalih kognitivnih sistema svakako je i ufologija. Težeći da teorijski, epistemološki, metodološki, retorički i institucionalno autorizuje sopstveno mesto u carstvu nauka, ona samim tim (stvara i) legitimiše predmet sopstvenog proučavanja/verovanja. Verovanje u vanzemaljske oblike života veoma je staro. Međutim, kako ću u ovom radu nastojati da pokažem, verovanje u vanzemaljce i njihove posete Zemlji umnogome zavisi od socio-kulturnog konteksta i njemu svojstvene epistemologije, kognitivnih shema i semantičkih okvira koji učitavaju sadržaj u vanzemaljski lik. Drugim rečima, intelektualna stremljenja ufologije, politička i kulturna kritika koju ona proizvodi, aksiološki temelji, kao i duhovne pobude ufološkog diskursa, neodvojivi su od šireg socio-kulturnog konteksta nastanka ufologije i njene potonje transformacije. Ovaj diskurs se javlja i najveći zamah dobija u ambijentu masovnih naučnih, političkih, ideoloških i etičkih preispitivanja karakterističnih za godine posle Drugog svetskog rata, kada se stiču okolnosti pogodne za umnožavanje suparničkih teorija i objašnjenja raznih fenomena, kao i za borbu za uspostavljanje novih načina mišljenja i tumačenja stvarnosti.