Kulturni genom. Mitska priča i mitski predeo

Kao što biološki genom određuje našu biološku pojavnost, kulturni genom određuje našu kulturnu pojavnost. To je skup spoznaja o funkcionisanju sveta i pravilima koja iz njih proističu. Kada ljudi artikulišu ove spoznaje u narativ, nastaje mitska priča. Njegovi počeci datiraju iz paleolita. Sačuvan je u raznim informativnim medijima. Njegovo postojanje Andrej Pleterski najpre pokazuje u narativnim tradicijama. Od pojedinačnih struktura tekstualnih fragmenata slovenske folklorne tradicije gradi povezanu pripovest u mnogim verzijama, koja opisuje i objašnjava mehanizam obnavljanja prirode kroz ciklične promene. Ljudi su koristili ovaj narativ kao mentalni model i materijalizovali ga u slikama i geografskim ideogramima. Stvorena je geografska materijalizacija mitske priče koju autor naziva mitskim pejzažom. To je oblik kulturnog pejzaža koji su ljudi stvorili u skladu sa svojim mitskim predstavama kako bi pomoću njega ovladali silama prirode. Kombinovali su elemente koje danas poznajemo kao astronomiju, matematiku, pravo (jus), religiju. U najvećem delu knjige prikazuju se odabrani primeri mitskih pejzaža iz Slovenije, Hrvatske, Nemačke, Češke, Poljske, koje autor interdisciplinarno istražuje uz pomoć istorije, arheologije, etnologije.

Profesor Andrej Pleterski je naučni savetnik u penziji Naučno-istraživačkog centra Slovenske akademije nauka i umetnosti u Ljubljani, gde je radio u Institutu za arheologiju. Na Univerzitetu u Ljubljani predavao je arheologiju ranog srednjeg veka. Kao stipendista Fondacije „Aleksandar fon Humbolt”, usavršavao je ranosrednjovekovnu arheologiju u Minhenu 1991. godine. Godine 2002. bio je gostujući profesor na Univerzitetu u Beču. Njegova istraživačka interesovanja su Stari Sloveni, arheologija ranog srednjeg veka, mitologija, informatizacija arheologije. Materijal za knjigu Kulturni genom prikupljao je na studijskim putovanjima u Sloveniji, Hrvatskoj, Makedoniji, Austriji, Nemačkoj, Češkoj, Slovačkoj, Poljskoj i Ukrajini. Autor je brojnih naučnih monografija i članaka, koji su slobodno dostupni na internet adresi: https://iza2.zrc-sazu.si/sl/strani/ pleterski-pdf-objav#v