Nevidljivi čovek

Ralf Elison (1914–1994) predstavlja jednu od najneobičnijih pojava u modernoj američkoj književnosti, budući da se sav njegov literarni opus sastoji samo od jedne jedine knjige, a to je upravo roman Nevidljivi čovek, objavljen prvi put 1952. godine. Fabularna okosnica ovog dela prati razočaravajuća i, neretko, groteskna iskustva jednog siromašnog crnca, čija sudbina kritički osvetljava američko društvo iz središnjih decenija XX veka – Amerika se u ovom romanu pokazuje kao zajednica koja svojim građanima ne nudi trajne ideale, niti obezbeđuje institucije kroz koje bi oni bili ostvareni. U tekst je utkana snažna problematika rasnog identiteta: metafora “nevidljivosti” označava optiku američkog građanstva koje, zaslepljeno rasnim predrasudama, odbija da na autentičan način vidi i da u sopstvene krugove integriše crnačko stanovništvo.

Odmah po objavljivanju, knjiga je dočekana sa pozitivnim prikazima u najuglednijim književnim glasilima epohe. Sol Belou, na primer, prepoznao je u Nevidljivom čoveku „briljantnu individualnu pobedu, dostignuće koje dokazuje da i među našim savremenicima ima istinskog herojskog kvaliteta”, dok su drugi kritičari roman odmah označili kao klasika XX veka. „Jezik književne kritike često se pokaže plitkim i snishodljivim kada ima posla sa ovakvim delom”, pisao je Delmor Švarc. U anketi magazina Tajm ovaj roman nedavno je uvršten među 10 najboljih romana napisanih na engleskom jeziku između 1923. i 2005. godine, a ove godine u Americi obeležava se vek od rođenja Ralfa Elisona.