Rasprava o vesternu

Peter Mihalovič (1960), profesor na Katedri za estetiku Filozofskog fakulteta u Bratislavi, i Vlastimil Zuska (1951) profesor i šef Katedre za estetiku na Filozofskom fakultetu u Pragu, napisali su monografiju Rasprava o vesternu – knjiga je izašla u dva izdanja (2014, drugo dopunjeno izdanje 2015). Na srpskom je objavljena u Izdavačkoj knjižarnici Zorana Stojanovića (2021, preveo na srpski Mihal Harpanj). Jedno o naučnih interesovanja dvojice estetičara jeste film. Pre Rasprave o vesternu zajedno potpisuju knjige Juraj Jakubisko (poznati slovački filmski režiser, 2005) i Znaci, slike i senke reči (2009). Rasprava o vesternu kompleksno sagledava ovaj filmski žanr, što se može iz naslova pojedinih poglavlja (Žanr i njegov referent, Rađanje i metamorfoze vesterna kao žanra, Vestern kao žanr – priča i diskurs, Likovi, Žanr u fokusu interpretacije). Na kraju prevedene knjige je spisak korišćene literature i filmografija (spisak vestern filmova). U njoj se na spretan način ukrštaju teorija (poststrukturalističke orijentacije) i istorija vesterna.

Prema rečima Petra Mihaloviča vestern je posmatran kao američki ep u kojem se ukršta mitsko sa istorijskim. Vestern efikasno apsorbuje realne istorijske likove i koristi ih u stvaranju svojevrsne mitologije, tipične za američko društvo. Među omiljene vesterne obojice autora spadaju filmovi Makenenovo zlato režisera L. Tompsona, zatim filmovi Sema Pekimpoa sa njihovom radikalizacijom i izrazitom revizijom vesterna, onda film Divlji čovek (naziv originala The Stalking Moon) R. Maligena, Hombre M. Rita sa Polom Njumenom a od novijih filmova ističu Klina Istvuda Neoprostivo (The Unforgiven).