Slike iz kulturne istorije Srednje Evrope

Knjiga iz pera poznatog književnog istoričara nadovezuje se na njegova dva uspešna dela Slike iz kulturne istorije ruske religioznosti (2015) i Slike iz kulturne istorije američke religioznosti (2010). U svojim književno-istorijskim lutanjima, Martin Putna prolazi preko široke teritorije nekadašnje Austrougarske monarhije, od Češke, Moravske i Šlezije, preko teritorije Austrije i Ugarske, sve do Transilvanije, Hrvatske, Dalmacije, Galicije, Bukovine i Bosne. Njegova knjiga je galerija slika i zemalja, religijskih struja i idejnih koncepata, autora i dela čiji je cilj novo objašnjenje i osmišljavanje Srednje Evrope, tog „duhovnog prostora promenljivih granica“. Uprkos toj „prividno bezgraničnoj mnogobrojnosti i šarolikosti“, na tom prostoru pronalazi jasne crte zajedničke duhovne istorije. Njen početak podudara se sa početkom vladavine Habzburga nad srednjoevropskim prostorom, i njihovom težnjom da ga odbrane od turske, i naposletku od protestantske opasnosti. Po mišljenju Martina Putne, stvarna Srednja Evropa nije stvorena u vreme baroka kad je vlast vršila pritisak na religijsko jedinstvo, kao i u otporu prema njoj, već u „umerenom austrijskom prosvetiteljstvu“ koje „religijsku toleranciju ne smatra za prinudnu slabost, već za uzvišenu hrišćansku vrlinu“ i trudi se da postepenim promenama odgovori na potrebe vremena. „Austrijska civilizacijska misija“ je sporo, bojažljivo, ali pritom sistematično, prenošenje procesa modernizacije sa Zapada na Istok. Upravo u tome autor vidi srž onoga o čemu se u duhovnoj istoriji Srednje Evrope radilo i radi.

Martin C. Putna (1968) je češki istoričar književnosti, kritičar, publicista i esejista, filolog, prevodilac, teolog i visokoškolski pedagog. Završio je studije klasične filologije i rusistike, a zatim i teologije. Doktorirao je monografijom Češka katolička književnost u evropskom kontekstu 1848–1918. (1998). Nastavlja da se bavi tom temom, pa je međuratni i ratni period obuhvatio u knjizi Češka katolička književnost u kontekstima 1918–1945. (2010), a trilogiju je dovršio delom Češka katolička književnost u kontekstima 1945–1989. (2017). Glavno interesovanje Putninog naučnog rada jeste književnost povezana s kulturnom i duhovnom istorijom – u češkim, evropskim i svetskim okvirima. Među knjigama koje je objavio su naslovi: Rusija van Rusije (1993); Mi poslednji hrišćani. Gnevni eseji i ljubazne kritike (1994); Grčko nebo nad nama i antički koš. Studija o drugom životu antike u evropskoj kulturi (2006); Vaclav Havel. Duhovni portret uramljen češkom kulturom 20. veka (2011); Hrišćanstvo i homoseksualnost: Pokušaji integracije (2012); Slike iz kulturne istorije ruske religioznosti (2015). Delo Slike iz kulturne istorije Srednje Evrope bilo je 2019. godine nominovano za najprestižniju češku književnu nagradu Magnesia Litera u kategoriji naučne literature.