Srpska etnologija i marksizam. Naučno delo Špire Kulišića

U istoriji srpske etnologije i antropologije rad G. Gorunović predstavlja najobimnije i analitički najpotpunije kritičko razmatranje o delu jednog našeg etnologa. To je ozbiljan i uspešan pokušaj da se sa stanovišta savremene naše i svetske etnologije i antropologije osvetli evolucionističko-marksistička teorija u prijemu, razradi i primeni u celokupnom delu Špire Kulišića (1908-1989). Rad Gordane Gorunović je orginalna kritička studija o pojavi i u znatnoj meri šablonskoj primeni evolucionističko-marksističkog pristupa u srpskoj etnologiji. U njemu je izvršena temeljna analiza jedne teorijsko-metodološke orijentacije i sa toga stanovišta rad G. Gorunović ispunjava značajnu prazninu u oblasti etnološke teorije u Srba.

(Prof. dr Nikola F. Pavković)

Stavljajući naučni rad Špire Kulišića u dvostruki kontekst sopstvenog vremena i naučnih dostignuća etnologije, Gordana Gorunović nam prezentira niz pitanja i problema vezanih za našu tradicijsku kulturu, koja su bila u samom centru naučnih ispitivanja Kulišićevog doba, koja su možda danas izgubila aktuelnost zbog toga što se fokus istraživanja pomerio ka urbanoj, savremenoj svakodnevici ali ne i relevantnost i na koja suštinski odgovori nisu dati. To nas navodi na razmišljanje koliko stvarno poznajemo sopstvenu tradiciju, koliko uopšte zaista možemo da je poznajemo s obzirom na fragmentarnost istorijskih izvora i koliko se upravo zbog praznina u tim izvorima, u naučnu interpretaciju upliće ideologija što važi kako za Kulišića, tako i za one sa kojima on polemiše. Sama autorka ovim radom uspeva da popuni neke praznine, onu koja se tiče istorije srpske etnologije, posebno u periodu od 50-ih do 80-ih godina XX veka, kao i implicitne i eksplicitne uloge dijalektičkog materijalizma u formulisanju njenih teorijskih osnova tog doba, ali i onu koja se tiče primene istorijskog i biografskog metoda na istoriju same discipline- ovaj rad je primer temeljnosti, ali i plodonosnosti takvog istraživanja.

(Dr Mladena Prelić)