Vrana : iz života i pjevanja Vrane

Vjerujem da je Miloš… bio taj koji je, ležeći u ulazu i posmatrajući kako meci podižu ploče s obližnje kaldrme, uvidio da većina poezije nije opremljena za život u svijetu gdje ljudi zaista umiru. Ali jedan dio jeste. A reklo bi se da su pjesnici u koje se Popa ubraja podvrgnuli poeziju jednom takvom ispitu. U ovom Hjuzovom osvrtu prepoznaje se ideal kome je i sam težio u periodu kada je intenzivno radio na Vrani: težnja da pronađe pjesnički izraz srazmjeran situaciji u kojoj se u tom trenutku nalazila evropska civilizacija, ili ono što je od te možda oduvijek varljive ideje preostalo nakon dva svjetska rata i u sjenci nuklearne pečurke. Istovremeno se valjalo osloboditi balasta književne tradicije i uticajâ još primjetnih u Hjuzovim ranijim zbirkama, ukloniti naslage bombastičnosti i retorike, najzad svesti jezik na uslužni instrument jedne priče koja se autoru s urgentnošću nameće.
Hjuzova zamisao može se ukratko opisati kao primitivno folklorno predanje s obrisima univerzalne legende koja seže koliko u ljudsku prošlost toliko i u apokaliptičnu budućnost, s ambicijom da predstavi duboki rascijep u duši moderne individue. On začetak te katastrofe tumači kroz psiho-mitološki konglomerat dijelom naslijeđen od Roberta Grejvsa, a dijelom od K. G. Junga, koji se može sažeti u ideji o ogrešenju čovjeka o prirodu i njene zakone i njegovom upornom potiskivanju nesvjesnog dijela psihe, što može dovesti do katastrofalnih posljedica. S druge strane stoji istorijski kontekst Vijetnamskog i Hladnog rata, i kataklizme dva svjetska sukoba koja su ne samo srušila stari poredak već kao nikad dotad pokazala stravični potencijal čovjeka za svirepost i razaranje u industrijskim razmjerama. Uprkos nesklonosti biografskim tumačenjima književnih djela, tome se mora pridodati Hjuzova lična trauma nakon samoubistva njegove supruge, pjesnikinje Silvije Plat.

Marija Bergam Pelikani

Ted Hjuz (Edward James (Ted) Hughes; 1930, Majdemrojd, Jorkšir – 1998, London), pesnik i pisac knjiga za decu, esejista i prevodilac, jedan je od najznačajnijih britanskih književnika, ne samo svoje generacije. U bogatoj spisateljskoj karijeri objavio je mnoge značajne knjige, a među nezaobilaznim su zbirke pesama Jastreb na kiši (The Hawk in the Rain, 1957), Luperkalije (Lupercal, 1960), Železni čovek (The Iron Man, 1968), Vrana (Crow, 1971), Pećinske ptice (Cave Birds, 1979), Ostaci Elmeta (Remains of Elmet, 1979), Murtaun (Moortown, 1980), Reka (River, 1983), Cveće i insekti (Flowers and Insects, 1986), Posmatranje vukova (Wolfwatching, 1989), a Rođendanska pisma (Birthday Letters, 1998), završno poglavlje njegovog opusa, nagrađena sa Forward Poetry Prize, T. S. Eliot Prize, British Book of the Year, predstavljaju svojevrsni osvrt na piščevu verovatno emotivno najkompleksniju vezu, onu s američkom pesnikinjom Silvijom Plat. Upravo ga je ona ohrabrila da pošalje svoj prvi rukopis na konkurs, gde je osvojio prvu nagradu i priznanje kritičara, nakon čega je usledilo objavljivanje u Americi i Engleskoj 1957. Posle njene smrti Hjuz godinama nije pisao, a javnost ga je dugo prozivala kao glavnoga krivca za tragičan kraj obožavane američke pesnikinje. Od 1984. do smrti nosio je titulu Poet Laureate of England.